Covid-19, SARS ve MERS: Tüm koronavirüslere karşı etkili 'evrensel aşı' gelecek pandemileri önleyecek

Yayınlanma: 04 Ağustos 2021 Çarşamba 11:50

Güncelleme: 04 Ağustos 2021 Çarşamba 11:51

Bilim insanları, bir yıldan kısa bir sürede etkili ve güvenli Covid-19 aşıları geliştirerek büyük bir başarıya imza attı. Şimdi ise bulaşıcı hastalıklara karşı aşılar geliştiren küresel bir ortaklık olan Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI) koronavirüslerin neden olduğu SARS ve MERS gibi tüm ölümcül hastalıklara karşı koruyabilen 'evrensel bir aşı' üzerinde çalışıyor.

Evrensel aşı üzerinde çalışan bilim insanları koronavirüsün daha bulaşıcı olanları; delta, alfa, beta ve gama varyantlarına karşı etkili olacağını ve gelecekteki olası pandemileri engelleyebileceğini söyledi.

Son koronavirüs olmayacak

İlk olarak Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüs (Covid-19) insanlığın karşılaştığı son koronavirüs olamayacak. Bu nedenle bilim insanları hem günümüzdeki hem de gelecekteki koronavirüs kaynaklı hastalıkları durdurmak için tek bir aşı yapmaya çalışıyorlar.

Koronavirüsler hayvandan insana bulaşıyor

Covid-19'a neden olan virüs, 2003'te SARS, 2009'da MERS'in ardından, geçen sürede tüm dünyayı etkileyen sağlık krizini tetikleyen üçüncü koronavirüs olma özelliğini taşıyor. Bu tür koronavirüsler hayvanlar ve insanlar arasındaki temastan yayıldığı için bilim insanları gelecekte koronavirüslerden kaynaklanan başka hastalıkların da görüleceğini tahmin ediyor.

Pandemi risklerini ortadan kaldırmak için yeni çalışma

NTV'de yer alan habere göre, bu yılın başlarında, bulaşıcı hastalıklara karşı aşılar geliştiren küresel bir ortaklık olan Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI), “gelecekteki pandemi riskini azaltmak ve hatta ortadan kaldırmak” için 2,5 milyar sterlin (yaklaşık 29 milyar Türk lirası) değerinde beş yıllık bir plan başlattı.

Varyantlara karşı da etkili

Yeni aşı çalışması için yapılan bu plan, daha bulaşıcı ve ölümcül olduğu düşünülen Güney Afrika ve Brezilya türleri de dahil olmak üzere tüm koronavirüs varyantlarına karşı bu evrensel aşıyı geliştirmek için bir ABD şirketi olan VBI Vaccines ile 24 milyon sterlinlik bir ortaklık içeriyor.

Hepsi bir arada aşı

İngiliz hükümetinden 276 milyon sterlinlik fon alan CEPI, ayrıca SARS, MERS ve Covid-19 dahil olmak üzere çok çeşitli koronavirüslere karşı koruma sağlayabilecek 'hepsi bir arada' aşılar üzerinde çalışan araştırmacılardan teklifler istiyor.

Farelerde etkili oldu

Söz konusu aşı, şimdiye kadar SARS, Covid-19, MERS ve yarasa koronavirüsleri de dahil olmak üzere çeşitli koronavirüslere ve ayrıca Delta varyantı gibi Covid-19 varyantlarına karşı farelerde etkili olduğuna dair umut verici işaretler gösterdi.

Evrensel aşı nasıl çalışıyor?

ABD’nin Maryland eyaletindeki Walter Reed Ordu Araştırma Enstitüsü'nden (WRAIR) Kayvon Modjarrad, sivri ferritin nano parçacığı (SpFN) içeren bir aşı geliştirdi. Kanda bulunan bir protein olan ferritinden elde edilen nano parçacıklar, koronavirüsün yüzeyinde başak proteinle ile birleştirildi. Modjarrad ve meslektaşları, koronavirus aşılarının bu sayede başak proteinin bağışıklık sistemimize birçok açıdan tekrar tekrar sunulduğunu söyledi.

Bu tekrarlama ile vücudun yalnızca ilk olarak Çin’in Wuhan’da ortaya çıkan koronavirüsün sadece orijinal versiyonunu değil, onun yeni varyantlarını ve 2003 yılında SARS pandemisine neden olan SARS-CoV virüsünü de hedefleyebilen 'geniş nötralize edici antikor tepkileri' üretmesine neden olduğunu söyledi.

Araştırma: Akıl hastalığı olan Covid-19 hastalarında ölüm olasılığı daha fazla